Youtubeko bideoak.

Emakumea Erdi Aroan, argazki batzuk.

Emakumea Erdi Aroan

Zaila da deskribatzea emakumeak nolakoa ziren Erdi Aroan, garai hartan ez zelako beraietaz asko idazten. Dakigun guztia gizonezkoak idatzi dute.

Oso zaila da esatea Erdi Aroan emakumeekiko eboluzio bat egon zela edo atzerapen bat egon zela. Espainia VIII. Mendean hazi zen hiru erlijioekin: judutarra, musulmana kristaua. Hiru , erlijio horiek hiru forma desberdinak dute pentsatzeko, ulertzeko, definitzeko eta emakumea eraikitzeko era.

Emakumea etxean

Etxean ez ziren bakarri umeen zaintzaz eta heziketaz arduratzen, baita ere beraientzat lan egiten zuten jendea antolatzen eta etxeko ekonomia eraman.

Emakume noblearen egunerokoa pisutsua izan zitekeen zituen zereginengatik. Hala ere zailagoa da lan hori literaturak jakinarazi izan duena baino. Dirua eta ohorea ez zituen emakume hauek oso zoriontsu egiten. Beraiekin jolastu egiten zen diruagatik saltzen zituzten lehenengo momentutik. Emakume gehienak ezin zuten politikan parte hartu.

Emakumearen hezkuntzan

Hasieran hezkuntza bakarrik zen gizonentzako. Mojek hezkuntza oso betea eskaintzen zuten eta latina eta grekoa ikasten zuten.

XIII. mendearen bigarren erdian Parisen emakumezko eskola bat zegoen eta beste toki batzuetan gizonezkoak eta emakumezkoak onartzen zituzten eskola batzuk zeuden.

Hala ere emakumeak eskola uzten zuten lehen hezkuntza bukatzean gizonak berriz, nahi ez gero segitzen zuten.

Emakumea maitasunean

XII. mendera arte ezkontza ez zen jarri sakramentu bezala. Ezkontzak hobekuntza asko ekarri zituen emakumeentzako, dibortzioa debekatu zelako eta ezin zituzten gaitzetsi.

Honekin gizonarekiko berdintasun gehiago lortzen da eta gainera, eliza emakume ezkondu batzuk santifikatzen hasi zen.

Senar-emazteak zuten guztia gizonak administratzen zituen.

Emakume bat alargun gelditzen zenean bere familiarekin bueltatu behar zen.

Beste erlijio batzuetan emakumea alargun gelditzen zenean, komentu batera joan behar zen, non baita ere eraman behar zuen esleipen bat.

Emakumea kalean

Emakume bat senarra zuenean, etxetik kanpo abereak zaintzen egoten zen, baratzean, ez zuenean landa-eremuetan lan egin behar.

Emakume bat senarra ez zuenean, beste etxe batean jantziak egiten, garbitzaile bezala edo sukaldari bezala lan egiten zuen.

Emakumea elizarentzako

Elizarentzako emakumea gizona baino gutxiago zen gizakiaren sorreratik eta horregatik arima txikiagoa zuten.

Elizak sermoi guztietan birgintasuna, asko baloratzen zelako hezkontzari uko egitea, Jainkoarekin lotzeko.

Arrazoi honengatik, emakume asko konbentuetan sartu ziren.

Emakumearen eskubideak eta eginbeharrak

Eskubide publikoak aurkezten ditu emakumeak eskubide gutxi dituzten pertsonak bezala, baino baita ere zeregin gutxi dituztenak ere.

Emakumea ekintza  publiko guztietatik bakarrik egoten zen ezkontzan.

Emakumea  adingabea bezala zen beti, beti kontrolatuta zegoelako gizonezko batengatik ( bere aitarengatik, bere anaiarengatik edo bere senarrarengatik). Horregatik pasatzen zen bere aitarengatik kontrolatua egotegatik bere senarrarengatik kontrolatuta egotera. Honek izen bat du emakumearen historian “ gizonezko tutoretza ”.

Emakume bat ezkontzen zenean bere eskubide guztiak galtzen zituzten eta bere gauzak gizonak eramaten zituen.

Emakumearen zigorra adulterioarengatik gizonarena baino askoz zorrotzagoa zen.

Emakumea erlijio musulmanean eta kristauean.

Emakumea eta bere ingurua

Emakumeen aurre ikusi Erdi Aroan oso baldinpetua zegoen klerikoek sozietatean zuten posizioagatik. Elizaren influentzia sozietatean goraka doa, horregatik bera hitzaren boterea zeukan, kulturarena eta tradizioarena

Ezkontzen zirenean

Bi kultura hauetan (musulmanean eta kristauean) emakumean gizonak baino beherago daude. Senarra emakumearen unibertsoko figura zentrala da. Emakumeak egin beharreko lehenengo gauza, bere senarra maitatzea eta bera esaten dizkion gauzak egitea da.

Emakumea eta lana etxetik kanpo

Emakumeari hainbat lanpostu ezarri zaizkio bere sexualitateagatik eta beste lan batzuetan lan egitea guztiz debekatuta zegoen

Patriarken sozietatea emakumea lanean diskriminatzearen lehenengo eragilea zen.

Emakumearen egoeraren eboluzioa

Emakumearen egoeraren  eboluzioa  salto handi eman zuen 2. mundu gerran zehar. 2.  mundu gerrra baino lehenago emakumea etxeko gauzetaz arduratzen zen, baino 2. mundu gerran zehar emakumea arduratzen hasi  beharra izan zuen baratzaz. Hortik aurrera izan zen emakumearen aldaketa hasi zen garaia.

Emakumea garai hori igaro eta gero ez zen bueltatu etxeko gauzetara, jarraitu zuen merkatu lanetan eta hori abantaila handia izan zen soldata bat gehiago iristen zelako etzera.

Aldaketa nabarmen batzuk egon dira hortik haurrera:

• Jaiotza kopurua izugarriko beherakada izan zuen, emakumea etxetik kanpo lan egiten hasi zelako eta horregatik ez zuelako haurrak zaintzeko nahiko denbora.
• Ekonomia aldaketa, emakumea dirua eramaten zuelako etxera eta horrek familiak aberatsagoak bihurtu ziren.
• Teknologia aurrerapenak emakumea ez zuelako etxean zegoenean zuen denbora berdina, horregatik gauzak bere kabuz egiten zituzten makinak egin zituzten.

Aurrerapen guzti hauek emakumearentzako onura ekarri zuen, adibidez, karrera ikasteko aukera izatea eta heziketa minimo bat edukitzea, horrela lanpostu gehiagotara ailegaerraztasun gehiago izateko.

Lehen eta gaur egun emakume askok etxetik kanpo duten lanbidea utzi beharra dute, etxeko gauzak egiteko betebeharra dutelako eta ez direlako ailegatzen dena egitea.

Gauza hauek lagundu dute emakumea sozietatean toki bat egiteko, baino baita ere ondorio batzuk, soldata baxuagoa edukitzea, gizonezkoen lanpostuak baino kargu gutxiagoko lanpostuak edukitzea, diskriinatutak  egotea emakumeak izateagatik bakarrik

Emakumearen egun garrantzitsuak - Emakumearen Nazioarteko eguna

Emakumearen Nazioarteko eguna Martxoaren 8an egiten da. Egun onetan baloratzen da emakumearen esfortzua sozietatean eta pertsona bezala gizonekiko berdintasuna lortzeko. Zenbait herrialdeetan festa Nazionala da.

Emakumearen nazioarteko eguna XIX. Mendearen bukaeran sortu zen, erreboluzio industrialean.

Nor da Clara Zetkin?

Clara Zetkin, ezkondu aurretik, Eissner (1857ko uztailaren 4 - 1933ko ekainaren 20) politikari sozialista alemaniarra izan zen eta emakumeen aldeko borrokan oso ezaguna egin zen.

Alderdi sozialista ezberdinetako kide izan zen eta, azkenean, Espartakisten Ligan sartu zen. Emakumeen eskubideen defendatzaile sutsua, boto eskubidearen alde aritu zen eta 1911ean, martxoaren 8a Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna izendatu zuen.

Francoren garaian

Nahiz eta 20. mendean zehar emakumearen egoera asko hobetu Francok asko ateratu zuen berriro. Garai horretan emakumeak ezin zuten edozer ikasi eta gainera banka kontu bat irekitzeko eta ikasketa batzuk egiteko senarraren sinadura behar zuten.
Lege bat atera zen esaten zuena emakumeak ezkontzen zirenean beraien lana utzi behar zutela.